KETIKA Malaysia menyambut hari kemerdekaan yang ke-67 dengan tema Jiwa Merdeka, kita diingatkan bahawa intipati negara bukan sahaja terletak pada kemegahan sambutannya, tetapi juga dalam hubungan mendalam dan berkekalan yang kita kongsikan sebagai rakyat Malaysia.

Identiti kebangsaan lebih daripada sekadar konsep.

Ia adalah nadi semangat kolektif iaitu jiwa yang mengikat kita bersama melangkaui pelbagai budaya, bahasa dan kepercayaan.

BACA LAGI: Doktor dedah pesakit usia 40 tahun tak pernah gosok gigi, punca karang menebal

BACA LAGI: Mahu buat aktiviti larian tapi takut serangan asma, ketahui tip bantu elak risiko kesihatan

Semasa kita meraikan warisan, adalah penting untuk merenung bagaimana identiti nasional mampu membentuk perpaduan dan kesejahteraan mental kita.

Menentukan ‘kita’

Identiti kebangsaan yang positif memupuk perpaduan sosial, menyemai kebanggaan dan memberikan individu tujuan melangkaui cita-cita peribadi.

Sebagai contoh, semasa pandemik Covid-19, negara seperti New Zealand yang berada di bawah pimpinan Jacinda Ardern menekankan identiti nasional kolektif untuk menyatukan rakyat dalam memerangi virus tersebut.

Negara itu menggunakan slogan 'Team of Five Million' agar rakyat menganggap diri mereka sebagai sebahagian daripada perkara penting yang mampu membantu mengawal penularan virus, memberi rasa solidariti serta ketahanan kolektif.

Identiti kolektif ini dapat meredakan perasaan terasing dan kebimbangan, serta menekankan soal kesejahteraan mental.

Di Malaysia, kita juga melihat bagaimana identiti nasional menjadi sinar harapan dan solidariti semasa pandemik.

Frasa 'Kita Jaga Kita' bergema di seluruh tempat yang mengingatkan rakyat bahawa dalam sesebuah perpaduan, kita menemui kekuatan.

Rasa tanggungjawab kolektif itu membantu menguruskan krisis Covid-19 yang sekali gus memainkan peranan penting dalam mengekalkan kesejahteraan mental kita.

Bagaimanapun, hubungan antara identiti nasional dengan kesihatan mental tidak selalu positif.

Identiti kebangsaan yang tegar atau eksklusif boleh membawa kepada peminggiran, diskriminasi dan cabaran kesihatan mental bagi mereka yang tidak sesuai dengan naratif nasional yang bersifat dominan.

Sebagai contoh, di Britain pasca-Brexit, peningkatan sentimen nasionalis telah membawa kepada peningkatan xenofobia dan perkauman terutama terhadap pendatang dan etnik minoriti.

Ini telah menyebabkan tekanan psikologi yang teruk dan rasa keterasingan dalam kalangan komuniti minoriti.

Dalam beberapa bulan kebelakangan ini, atas nama identiti nasional British, xenofobia telah memaparkan pelbagai bentuk jenayah kebencian terhadap kumpulan minoriti tertentu.

Jika dilihat di rantau ini pula, ada negara yang mana rakyatnya menghadapi penganiayaan melampau, sebahagiannya disebabkan oleh pengecualian mereka daripada identiti nasional seperti yang ditakrifkan oleh kerajaan.

Penafian kewarganegaraan dan hak-hak asasi bukan sahaja menyebabkan krisis kemanusiaan, tetapi juga menimbulkan trauma psikologi yang mendalam ke atas mereka sehinggakan ramai di antaranya mengalami masalah kesihatan mental yang teruk akibat keganasan dan pengusiran yang dialami.

Pelumba basikal trek Jepun, Shinji Nakano secara tidak sengaja menolak pelumba basikal trek Malaysia, Muhammad Shah Firdaus Sahrom sehingga tersingkir pada final acara keirin lelaki Sukan Olimpik Paris 2024.

Positif dan negatif

Sukan Olimpik baru-baru ini menjadi contoh yang jelas tentang sifat dwi identiti nasional, menunjukkan kedua-dua kapasiti untuk perpecahan dan keupayaannya untuk penyatuan.

Di satu pihak, rakyat Malaysia yang mewakili aspek terbaik identiti negara bersatu dengan rasa bangga dan sokongan bersama terhadap atlet kita tanpa mengira latar belakang mereka.

Keterujaan bersama ini melampaui perbezaan etnik, budaya dan agama yang mengingatkan kita tentang rasa solidariti mendalam yang menyatukan kita sebagai sebuah negara.

Ia adalah sebuah momen di mana rakyat meraikan dedikasi dan ketekunan atlet sehinggakan menemui sesuatu hal yang perlu dibanggakan dalam negara.

Bagaimanapun, identiti nasional yang sama ini juga memperlihatkan sisi gelapnya.

Perkara itu boleh dilihat apabila pelbagai cacian yang diluahkan menerusi media sosial ketika pelumba basikal trek Jepun, Shinji Nakano secara tidak sengaja menolak pelumba basikal trek Malaysia, Muhammad Shah Firdaus Sahrom sehingga tersingkir pada final acara keirin lelaki Sukan Olimpik Paris 2024.

Daripada menyalurkan rasa bangga nasional kita secara positif, sesetengah individu memilih untuk menyerang atlet Jepun tersebut untuk menyalahkan beliau atas sesuatu hal yang sebenarnya adalah insiden yang tidak disengajakan.

Reaksi ini menunjukkan kita bahawa apabila seseorang miliki emosi yang melampau, identiti nasional kadangkala boleh membawa kepada tingkah laku yang memecahbelahkan dan merosakkan.

Walaupun identiti nasional boleh menjadi sumber kekuatan, ia mesti dipadankan dengan empati, keadilan dan rasa hormat terhadap orang lain.

Kebanggaan nasional tidak seharusnya datang dengan mengorbankan kemanusiaan bersama kita.

Perlawanan final acara keirin lelaki Sukan Olimpik Paris 2024.

Menggabungkan semua rakyat Malaysia

Ketika Malaysia meraikan perpaduan, kita juga mesti menghadapi cabaran yang mendatang.

Identiti kebangsaan yang meminggirkan atau mengecualikan kumpulan tertentu berpotensi menyebabkan masalah psikologi yang serius.

Perasaan tersisih daripada naratif kebangsaan mempunyai pengaruh negatif yang ketara terhadap kesihatan mental dan boleh menyebabkan sentimen kemurungan, kebimbangan dan terasing.

Walaupun kita telah melangkah jauh dalam memupuk perpaduan, kita masih perlu berwaspada terhadap kuasa yang akan memecahbelahkan kita.

Ingatan tragis peristiwa 13 Mei 1969 adalah peringatan jelas tentang bahaya membiarkan ketegangan etnik dan agama mengatasi identiti bersama kita.

Banyak yang telah dilakukan untuk menyembuhkan luka-luka itu, tetapi parutnya masih kekal.

Oleh itu, kita mesti memastikan bahawa identiti nasional kita merangkumi semua rakyat Malaysia, tanpa mengira latar belakang mereka.

Perjuangan berterusan komuniti Orang Asli adalah contoh yang menyayat hati.

Masyarakat peribumi ini sering kali merasa dipinggirkan dalam naratif nasional, yang mungkin menyebabkan cabaran kesihatan mental dalam komuniti mereka.

Sebagai rakyat Malaysia, adalah tanggungjawab kita untuk memastikan bahawa identiti nasional kita adalah inklusif, yang menghormati dan mengangkat setiap komuniti dalam sempadan negara kita.

Apabila kita menghayati 'Jiwa Merdeka', kita mesti melakukannya dengan komitmen terhadap inklusiviti, memastikan bahawa setiap rakyat Malaysia merasa sebahagian daripada takdir bersama kita.

Penyatuan rakyat penting untuk memastikan kesejahteraan negara terjamin.

Melepasi sempadan

Ketika kita melihat ke masa depan, kita juga mesti mengakui bahawa identiti nasional kita sedang berkembang dalam dunia yang semakin global.

Generasi muda rakyat Malaysia semakin terhubung dengan budaya dan identiti global.

Walaupun ini memperluaskan cakerawala mereka, ia juga boleh mencetuskan konflik dengan identiti nasional tradisional.

Cabaran yang kita hadapi adalah untuk menyesuaikan identiti nasional dengan cara yang kekal setia kepada akar kita, sambil terbuka kepada pengaruh global yang memperkayakan masyarakat kita.

Malaysian diaspora di seluruh dunia terus membawa identiti nasional kita dengan bangga, sering kali menjambatani pelbagai identiti.

Ini boleh menjadi sumber kekuatan, tetapi juga boleh mencetuskan konflik dalaman.

Ketika kita bergerak ke hadapan, kita mesti membentuk identiti nasional fleksibel iaitu yang membenarkan pelbagai ekspresi untuk menjadi rakyat Malaysia, sama ada di dalam atau di luar negara.

Inklusiviti ini adalah kunci untuk memastikan bahawa semua rakyat Malaysia, tanpa mengira di mana mereka berada berasakan hubungan yang mendalam dengan tanah air mereka bagi mengekalkan kesejahteraan mental.

Setiap rakyat perlulah bersatu dalam mewujudkan negara yang makmur.

Identiti kita, hati kita

Marilah kita ingat bahawa ukuran sebenar identiti nasional kita terletak pada bagaimana kita menjaga satu sama lain, bagaimana kita saling mengangkat dan cara kita memastikan bahawa setiap rakyat Malaysia dari pusat bandar Kuala Lumpur hingga ke kampung paling terpencil di negara kita berasa sebahagian daripada negara yang hebat ini.

Pada merdeka ini, kita mesti berjanji untuk membina sebuah Malaysia di mana identiti nasional kita menjadi sinar harapan dan kekuatan untuk semua.

Identiti nasional kita tidak seharusnya hanya menjadi kebanggaan.

Ia seharusnya menjadi sumber kekuatan psikologi, sumber perpaduan yang boleh membawa kita melalui cabaran masa depan.

Bersama-sama, sebagai satu rakyat, kita boleh mencipta Malaysia yang bukan sahaja bangga, tetapi juga bersatu dalam minda, tubuh dan jiwa.

Merdeka! — Majoriti

Datuk Dr Zulkifli Ismail ialah pakar perunding pediatrik dan pakar kardiologi pediatrik.

*Artikel ini merupakan pandangan peribadi penulis dan tidak semestinya mencerminkan pendirian Majoriti*

Boleh follow media sosial Majoriti di Twitter, Facebook, Instagram dan Telegram