CACAR (smallpox), cacar air (chickenpox), cacar lembu (cowpox) dan cacar monyet (monkeypox) adalah semua penyakit cacar yang merujuk kepada jangkitan kulit dengan kudis yang meletus.
Walaubagaimanapun, cacar air yang hanya menjangkiti manusia disebabkan oleh virus varicella-zoster dan berbeza daripada cacar lain yang disebabkan oleh ortopoksvirus.
Cacar air (juga dikenali sebagai varicella) adalah jangkitan virus yang menyebabkan ruam gatal dengan lepuh kecil yang berisi cecair.
BACA LAGI: Retak tulang belakang tak halang anak jati Johor tawan puncak ABC, sedang buat persiapan menuju EBC
Cacar air mudah berjangkit dengan individu lain.
Virus varicella-zoster sangat mudah berjangkit dan sehingga 90 peratus individu yang tidak divaksin yang terdedah kepada virus itu boleh dijangkiti.
Kira-kira 90 peratus daripada semua kes berlaku pada kanak-kanak kecil terutamanya mereka yang berusia di bawah dua tahun.
Kanak-kanak berusia lebih tua daripada itu dan orang dewasa yang tidak pernah dijangkiti atau diberi vaksin juga berisiko dijangkiti.
Cacar air merebak melalui sentuhan langsung dengan ruam atau cecair lepuh daripada individu yang dijangkiti.
Ia juga boleh merebak dengan menghirup titisan pernafasan (iaitu daripada batuk atau bersin) daripada orang yang dijangkiti.
Orang yang dijangkiti boleh menyebarkan penyakit satu hingga dua hari sebelum ruam muncul sehingga semua lepuh telah kering dan membentuk kerak.
Simptom cacar air yang paling biasa dan boleh dikenal pasti ialah ruam gatal.
Beberapa gejala umum mungkin muncul beberapa hari sebelum ruam, seperti:
> Demam
> Hilang selera makan
> Sakit kepala
> Sakit badan
> Keletihan
Ruam cacar air boleh muncul 10 hingga 21 hari selepas terdedah kepada virus dan biasanya berlangsung selama lebih kurang lima hingga 10 hari.
Ruam akan muncul di muka, dada dan bahagian belakang terlebih dahulu namun ia boleh merebak ke seluruh badan juga.
Dalam sesetengah kes, ruam boleh terbentuk di dalam mulut, mata, dubur atau alat kelamin.
Ruam akan melalui tiga fasa:
> Papula: Benjolan timbul, yang keluar selama beberapa hari.
> Vesikel: Lepuh kecil berisi cecair yang kemudiannya akan pecah dan bocor.
> Kudis: Kerak yang menutupi lepuh yang pecah dan akan sembuh dalam beberapa hari.
Semasa perjalanan penyakit, ketiga-tiga fasa ruam mungkin muncul pada masa yang sama pada bahagian badan yang berlainan.
Cacar air boleh undang komplikasi yang teruk.
Kesan cacar air
Selain daripada ruam yang gatal dan luka yang menyakitkan, cacar air juga boleh menyebabkan komplikasi yang teruk.
Bayi yang belum diberi vaksin berisiko lebih tinggi untuk mendapat komplikasi cacar air.
Remaja, orang dewasa dan individu yang mempunyai sistem imun yang lemah akibat kanser, HIV atau keadaan lain juga berisiko.
Berikut adalah beberapa komplikasi yang mungkin berlaku:
> Kayap: Virus varicella-zoster kekal dalam sel saraf seseorang selama bertahun-tahun selepas pulih daripada cacar air.
Kemudian, virus itu boleh menjadi aktif semula beberapa tahun kemudian dan menyebabkan kayap. Ia seterusnya menyebabkan lepuh menyakitkan yang terbentuk pada badan atau muka. Hanya orang yang menghidap cacar air boleh mendapat kayap dan risikonya lebih tinggi pada orang tua.
> Dehidrasi
> Jangkitan bakteria sekunder akibat luka terbuka
> Sindrom kejutan toksik (Toxic shock syndrome)
> Radang otak (Ensefalitis)
> Sindrom Reye (bengkak otak dan hati pada kanak-kanak dengan cacar air yang mengambil aspirin)
> Pneumonia
> Sindrom varicella kongenital (pada bayi baru lahir yang ibunya dijangkiti cacar air semasa mengandung)
> Kematian (sangat jarang berlaku)
Selain komplikasi fizikal, pesakit cacar air dan ibu bapa mereka juga terpaksa berhadapan dengan risiko lain.
Antaranya, kanak-kanak yang menghidap cacar air tidak sepatutnya menghadiri pusat jagaan harian, tadika atau sekolah untuk mengelakkan penularan jangkitan kepada kanak-kanak lain.
Perkara itu menyebabkan mereka mungkin terlepas pelajaran penting sewaktu tidak menghadirkan diri.
Ibu bapa juga perlu mengeluarkan kos perubatan dan mengambil cuti kerja untuk menjaga anak mereka.
Menguruskan cacar air
Dalam kebanyakan kes, cacar air adalah penyakit ringan pada kanak-kanak yang sihat dan boleh diuruskan di rumah.
Berikut ialah beberapa langkah untuk menguruskan cacar air:
> Melegakan gejala
Beri paracetamol kepada anak anda jika dia mengalami demam panas atau luka yang menyakitkan.
Untuk melegakan kegatalan, sapukan losyen calamine pada tempat yang gatal.
Seseorang juga perlulah mendapatkan rehat yang secukupnya.
> Jangan menggaru
Menggaru boleh menyebabkan luka terbuka dan membawa kepada jangkitan kulit bakteria dan parut.
Biarkan anak anda memakai sarung tangan dan pastikan kuku mereka dipotong.
Jika mereka tidak sengaja menggaru ruam, minta mereka mencuci tangan untuk mengelakkan penyebaran virus kepada orang lain.
> Kekal sejuk dan terhidrat
Elakkan panas dan berpeluh kerana itu boleh meningkatkan kegatalan.
Minum banyak cecair, sebaik-baiknya air kosong untuk mengelakkan dehidrasi.
Elakkan makanan keras, pedas atau masin jika terdapat luka di dalam mulut.
Lindungi diri
Vaksinasi adalah cara terbaik untuk mencegah cacar air.
Vaksin varicella-zoster tidak termasuk dalam Program Imunisasi Kebangsaan tetapi boleh didapati di institusi penjagaan kesihatan swasta.
Ia ditawarkan sebagai vaksin monovalen atau sebagai vaksin quadrivalent MMRV, yang melindungi daripada campak, beguk, rubella dan cacar air.
Vaksin boleh diberikan kepada kanak-kanak seawal usia 12 bulan.
Individu yang bekerja dalam bidang penjagaan kanak-kanak atau pendidikan juga disarankan untuk mendapatkan vaksinasi.
Berunding dengan doktor anda untuk mengetahui lebih lanjut mengenai vaksinasi cacar air. — Majoriti
Dr Husna Musa merupakan pakar kanak-kanak dan pensyarah Universiti Putra Malaysia (UPM)
*Artikel ini merupakan pandangan penulis dan tidak semestinya mencerminkan pendirian Majoriti*
Boleh follow media sosial Majoriti di Twitter, Facebook, Instagram dan Telegram